ภายใต้กฎบัตรสหประชาชาติ คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (UNSC) มีหน้าที่รักษาสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ รวมถึงการสอบสวนข้อพิพาทที่อาจนำไปสู่ความขัดแย้งระหว่างประเทศ การแนะนำวิธีการแก้ไขข้อพิพาท การพิจารณาการมีอยู่ของภัยคุกคามต่อสันติภาพหรือการกระทำที่รุกราน การกำหนดมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ และการอนุญาตให้มีการดำเนินการทางทหารหรือภารกิจรักษาสันติภาพ

คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ประกอบด้วยสมาชิกทั้งหมด 15 ประเทศ โดย 5 ประเทศเป็นสมาชิกถาวร (Permanent Members) ได้แก่ จีน ฝรั่งเศส รัสเซีย สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา และอีก 10 ประเทศเป็นสมาชิกไม่ถาวร (Non-Permanent Members) ซึ่งจะมีการเลือกตั้งหมุนเวียนไปในทุกภูมิภาค ประเทศที่ได้รับเลือกเป็นสมาชิกไม่ถาวรจะดำรงตำแหน่ง 2 ปีเต็ม เริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม-เดือนธันวาคมปีถัดไป

สมาชิกถาวร 5 ประเทศสามารถใช้ “สิทธิยับยั้ง” (Veto) การตัดสินใจต่าง ๆ ทั้งนี้ หากสมาชิกถาวรอย่างน้อย 1 ประเทศ คัดค้านข้อมติหรือข้อตัดสินใจใด ข้อมติหรือข้อตัดสินใจนั้นก็จะไม่ได้รับการรับรองหรือดำเนินการต่อ ยกเว้นว่าเป็นกรณีคำวินิจฉัยเรื่องวิธีการดำเนินการ (Procedural Matters) ซึ่งต้องการเสียงความเห็นชอบจากสมาชิกประเภทใดก็ได้จำนวนอย่างน้อย 9 ประเทศ 

สำหรับในกรณีความขัดแย้งระหว่างไทยกับกัมพูชา UNSC ได้เข้ามามีบทบาท ณ ช่วงเวลาต่าง ๆ ดังนี้

พ.ศ. 2551: หลังเกิดสถานการณ์ตึงเครียดเกี่ยวกับพื้นที่โดยรอบปราสาทพระวิหาร กัมพูชาได้ส่งหนังสือเรียกร้องให้คณะมนตรีฯ จัดประชุมเร่งด่วนเพื่อคลี่คลายสถานการณ์ ขณะที่ฝ่ายไทยต้องการแก้ไขปัญหาผ่านกลไกทวิภาคี ซึ่งในที่สุด ทั้งสองฝ่ายตกลงหารือแก้ไขความขัดแย้งผ่านคณะกรรมาธิการเขตแดนร่วม (JBC) ประกอบกับ ณ เวลานั้น คณะมนตรีฯ เห็นว่าคำขอมาจากกัมพูชาฝ่ายเดียว จึงยังไม่หยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาพิจารณา

พ.ศ. 2554: หลังจากการปะทะอย่างรุนแรงกันระหว่างกองกำลังไทยกับกัมพูชาบริเวณใกล้เคียงปราสาทพระวิหาร ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิต กัมพูชาได้ร้องขอให้มีการจัดประชุมเร่งด่วนอีกครั้ง และคณะมนตรีฯ ได้จัดการประชุมแบบปิดเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ โดยแสดง “ความกังวลอย่างยิ่ง” และเรียกร้องให้มีการหยุดยิง พร้อมทั้งกระตุ้นให้คู่ขัดแย้งแก้ไขสถานการณ์อย่างสันติผ่านกลไกที่จัดตั้งขึ้น

พ.ศ. 2568: การจัดประชุมฉุกเฉินแบบปิดเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม ตามคำร้องขอของกัมพูชาหลังจากเกิดเหตุปะทะรุนแรงเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม โดยกัมพูชากล่าวหาไทยว่าใช้กำลังทหารรุกรานโดยไตร่ตรองไว้ล่วงหน้า ด้านไทยได้ยื่นหนังสือต่อประธาน UNSC ชี้แจงเหตุการณ์การใช้กำลังทหารของไทยที่เริ่มโดยฝ่ายกัมพูชา อีกทั้งกัมพูชายังได้ละเมิดพันธกรณีระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง 

ทั้งนี้ จากการเปิดเผยของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทยภายหลังการประชุมนั้น ที่ประชุม UNSC ได้เรียกร้องให้กัมพูชาและไทยใช้การยับยั้งชั่งใจ ลดความตึงเครียด หยุดยิง และแก้ไขปัญหาโดยสันติวิธี ซึ่งรวมถึงการใช้การทูตและการเจรจาทวิภาคีบนพื้นฐานของหลักการเป็นเพื่อนบ้านที่ดี สนับสนุนบทบาทของอาเซียนในการใกล่เกลี่ยความขัดแย้ง ตามหลักการของกฎบัตรอาเซียน และย้ำว่า สถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา ไม่ได้เป็นภัยคุกคามต่อสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ โดยที่ประชุม UNSC ไม่ได้มีมติหรือการออกเอกสารใด ๆ หลังการประชุม